Laten wij het anders doen, daarom ben ik blij dat jij hier bent!
Samen beslissen onder bewind, voor evenwicht tussen bescherming en autonomie.
Beschermingsbewind
Bewind is mogelijk als iemand zelf niet kan beslissen over zijn geldzaken. Dit kan tijdelijk of blijvend zijn. Een bewindvoerder beslist dan over het geld van de persoon onder bewind. Niet iedereen kan volledig zelfstandig zijn geldzaken regelen.
mensen hebben hier een bewindvoerder voor
vanwege een beperking
vanwege het hebben van problematische schulden
Het huidige model is vaak te ingrijpend
Sinds 2016 geldt het VN-verdrag handicap in Nederland. Het doel van dit verdrag is het bevorderen, beschermen en waarborgen van de mensenrechten van mensen met een beperking, ofwel sociale inclusie. Het VN-verdrag bepaalt onder andere dat mensen met een beperking het recht hebben om zelfstandig te wonen, naar school te gaan, het openbaar vervoer te gebruiken of aan het werk te zijn. Ook staat in het verdrag dat mensen met een beperking zelfstandig besluiten moeten kunnen nemen, bijvoorbeeld over geldzaken en dat zij ondersteund moeten worden als zij daartoe niet in staat zijn.
Één ondersteuningsmanier is beschermingsbewind. Bewind is een ingrijpende maatregel. Dit heeft invloed op iemand zijn autonomie. Autonomie gaat over het zelfstandig maken van besluiten. Het VN-verdrag zegt dat mensen met een beperking zelfstandig besluiten moeten kunnen maken of ondersteund moeten worden als zij daartoe niet in staat zijn. Het maken van beslissingen voor anderen kan alleen door grondrechten in te perken.
Het kan anders
Ondersteunde besluitvorming is wanneer iemand een ander de hulp biedt die hij nodig heeft om zijn eigen beslissingen te nemen. Besluitvorming is een proces met meerdere stappen. De persoon onder bewind is in staat om sommige, maar niet alle stappen zelfstandig te voltooien. Ondersteunde besluitvorming is belangrijk omdat het de rechten van de persoon helpt beschermen, zijn autonomie en waardigheid respecteert en ervoor zorgt dat zijn keuzes overeenstemmen met zijn waarden en beste belangen.
Samen beslissen onder bewind
Door ondersteunde besluitvorming te integreren kan er een belangrijke stap worden gezet naar meer sociale inclusie en meer welbevinden bij de persoon onder bewind. Dit gaan we doen door per 1 januari 2025 het volgende te integreren: beslismodel ondersteunde besluitvorming, sociale randvoorwaarden en een inclusiemeter.
Beslismodel ondersteunde besluitvorming
Samen met de bewindvoerder beslist de persoon onder bewind welke financiële keuzes bij de persoon passen. Zo wordt er rekening gehouden met de persoonlijke voorkeuren, meningen en waarden. De waarden van de bewindvoerder worden niet opgelegd aan het proces. Het zoeken van het evenwicht tussen bescherming en autonomie is essentieel voor het welbevinden van mensen onder bewind.
Als bewindvoerder hoef je het niet eens te zijn met de uiteindelijke beslissing, je ondersteunt zo goed als mogelijk tot het maken van de keuze en grijpt alleen in bij het schaden van de vermogensrechtelijke belangen.
Sociale randvoorwaarden
Om recht te doen aan het VN-verdrag is een sociaal bedrijfsmodel nodig. Niet de winstgevendheid, maar maatschappelijke impact staat op één. Persoonlijk contact, passende informatieoverdracht en sociale vaardigheden staan hier in centraal. Elk kwartaal krijg je de mogelijkheid tot bezoek van je bewindvoerder om je plan van aanpak te actualiseren en hierdoor kan het beschermingsbewind bijdragen aan:
Meer autonomie
Autonomie is een vorm van onafhankelijkheid, zelfstandig te werk gaan en eigen keuzes maken. Het maken van beslissingen voor anderen kan alleen door grondrechten in te perken. Dit mag alleen worden toegepast als het echt niet anders kan. Het VN-verdrag zegt dat mensen met een beperking zelfstandig besluiten moeten kunnen maken of ondersteund moeten worden als zij daartoe niet in staat zijn. Door het ondersteunde beslismodel toe te passen ontstaat er meer autonomie.
Meer gelijkheid
Alle mensen zijn van gelijke waarde en moeten daarom gelijk behandeld worden. Het CCBR-register zorgt ervoor dat niet iedere persoon altijd gelijk wordt behandeld. Zo kan het zijn dat iemand die onder bewind staat vanwege lichamelijke en/of geestelijke problematiek een borg moeten betalen bij het afsluiten van een contract. Inperkingen zoals het CCBR moeten periodiek getoetst worden op de gerechtvaardigheid van de maatregel.
Meer participatie
Participatie staat voor het kunnen meedoen in de maatschappij. Bescherminsgbewind draagt bij aan het mee kunnen doen in de maatschappij. Door ondersteuning vanuit de bewindvoerder ervaart de persoon onder bewind minder stress, dit leidt tot een betere gezondheid en tot meer welbevinden. Door de persoon onder bewind volledig te betrekken bij te maken keuzes zal de persoon meer zelfvertrouwen ervaren en zal dit effect hebben op meerdere leefgebieden.
Om deze doelen te bereiken worden er meer tijdsinvesteringen gevraagd dan gemiddeld, om dit te bewerkstelligen zijn er randvoorwaarden opgesteld.
Nadruk op persoonlijk contact
Voor de persoon onder bewind maakt het ook uit of het gaat om e-mailcontact of een persoonlijk gesprek. Uit een Brits vragenlijstonderzoek blijkt dat mensen met financiële problemen een sterke voorkeur hebben voor het delen van financiële informatie in een persoonlijk gesprek. De bewindvoerder geeft de persoon onder bewind periodiek deze mogelijkheid.
Informatie doseren
Mensen die over langere perioden kampen met financiële problemen zijn mogelijk minder goed in staat om informatie te verwerken. Ondersteuningsvormen waarin de cognitieve belasting van de persoon onder bewind beperkt blijft, zijn mogelijk effectiever. De bewindvoerder zal informatie doseren en in makkelijke taal (B1) communiceren.
Versterken van basisvaardigheden
Syncasso, Kredietbank Nederland, Rijksuniversiteit Groningen en Stichting Lezen en Schrijven deden onderzoek naar de omvang van het probleem van beperkte leesvaardigheid onder mensen met financiële problemen. Één op de twee mensen kreeg een indicatie laaggeletterdheid. Het is aannemelijk dat deze cijfers niet heel anders liggen bij mensen onder bewind. Daarom wordt er ingezet op het versterken van basisvaardigheden tijdens bewind.
Nadruk op motiverende vaardigheden
De bewindvoerder is getraind in motiverende gespreksvoering. Die zetten ze in om de persoon onder bewind bewust te maken en te motiveren tot de noodzakelijke stappen richting ondersteunde besluitvorming. Motiverende gespreksvoering heeft aantoonbaar effect op diverse vormen van gezond gedrag.
Per kwartaal is er de mogelijkheid voor een gesprek om de doelen die de persoon onder bewind wil bereiken. Door de open vraagstelling is de persoon onder bewind aan het woord en heeft de bewindvoerder de gelegenheid actief te luisteren en begrip en erkenning te tonen. Overeenstemming over de doelen die in een traject centraal staan en empathie tonen, bijvoorbeeld door actief te luisteren, dragen bij aan de vertrouwensband tussen persoon onder bewind en de bewindvoerder. Dit vergroot de kans dat de persoon onder bewind volhoudt en het traject afmaakt.
Inclusiemeter
Het wegnemen van geldzorgen verbetert over het algemeen de gezondheid van mensen en zorgt ervoor dat zij minder chronische stress ervaren en meer grip krijgen op hun leven. Chronische stress heeft invloed op veel leefgebieden. Door deze stress weg te nemen zijn er op leefgebieden verbeteringen te verwachten. Tegelijkertijd is autonomie de behoefte om zelf de regie te hebben en zelf beslissingen te kunnen nemen. Onder bewind is er vaak sprake van vervangende besluitvorming, door de nadruk te leggen op ondersteunde besluitvorming krijgt de persoon een groot deel van de regie terug. Autonomie is belangrijk voor het bepalen van het geluksgevoel van de persoon onder bewind, omdat eigen regie hierbij helpt. Wat we gaan bieden is een evenwicht tussen autonomie en bescherming.
Dit willen we gaan meten. Zoveel mogelijk zelf laten beslissen, hiermee zal de kwaliteit van leven verbeteren doordat er meer autonomie wordt ervaren.
Verwacht resultaat
Door te werken volgens ‘Samen Beslissen onder bewind’ zal er een beter evenwicht ontstaan tussen bescherming en autonomie. De persoon onder bewind zal door deze werkwijze meer financiële vaardigheden ontwikkelen, zich beter voelen, minder stress ervaren en hierdoor een verbeterde gezondheid ervaren. Over echte keuzes wordt samen beslist waar mogelijk, de persoon zal meer inzicht krijgen in zijn vaardigheden. Door successen te vieren verwacht ik dat de persoon meer wil leren. Beschermingsbewind kan dan echt een middel zijn om sociale inclusie te bieden.
Hoe kan je als bewindvoerder meedoen?
We starten een werkgroep waarbij we als doel hebben de werkwijze bij beschermingsbewind meer in lijn te krijgen met het VN-verdrag Handicap en inzichtelijk te maken wat daarvoor nodig is.
We organiseren een webinar over het VN-verdrag Handicap zodat elke bewindvoerder kan weten wat er vanuit dit verdrag wordt verwacht.
We geloven erin dat beschermingsbewind een middel kan zijn om meer sociale inclusie te bieden aan mensen die niet zelfstandig kunnen beslissen, hiervoor zijn wel veranderingen nodig.
Tools
